Hiện nay tại Việt Nam, gỗ rừng tự nhiên ngày càng khan hiếm trong khi nhu cầu sử dụng gỗ tự nhiên vẫn rất cao. Để đáp ứng nhu cầu gỗ trong hiện tại và tương lai với chiến lược phát triển bền vững, gỗ biến tính đã ra đời. Gỗ biến tính thông qua một biện pháp xử lí gỗ giúp cải thiện được tính ổn định, tính bền và ứng dụng đa dạng hơn của gỗ.
Gỗ biến tính là gì?
Gỗ biến tính nhiệt (Thermo) là sự biến đổi nhiệt của gỗ dưới áp lực, nhiệt độ và hơi nước cao. Trong suốt quá trình xử lý, nhiệt độ trong các buồng Thermowood được kiểm soát lên tới 320°C, trong khi nhiệt độ bên trong của gỗ được kiểm soát từ 180 – 220°C tuỳ thuộc vào loại gỗ. Sau quá trình xử lý nhiệt, các đặc tính tiêu cực của gỗ như thối rửa, mối mọt, nấm mốc, cong vênh sẽ được giảm thiểu và loại bỏ. Vì vậy, gỗ biến tính có độ bền đẹp cao, được ứng dụng nhiều cho các lĩnh vực nội ngoại thất.
Gỗ biến tính là một sản phẩm hoàn toàn tự nhiên không độc hại, dễ dàng chế biến và thi công lắp đặt.
Đây là sự lựa chọn lý tưởng cho các công trình nội thất và ngoại thất. Chúng ta có thể sử dụng để lát sàn, ốp tường trong nhà ngoài trời hay lát sàn bể bơi….
Gỗ biến đổi nhiệt có tông màu nâu sậm tự nhiên rất đẹp và dần chuyển sang màu xám bạc theo thời gian nếu chúng ta không xử lý chúng bằng dầu gỗ. Tuy nhiên, công đoạn lau dầu gỗ khá quan trọng, chúng sẽ chống tia UV, giữ cho gỗ không bị phai màu, lưu giữ màu sắc và tính chất gỗ theo thời gian. Vì vậy, chúng ta nên lau dầu từ 1-2 năm 1 lần để giữ cho gỗ luôn bền đẹp.
Gỗ biến tính
Sự khác nhau của gỗ biến tính và gỗ chưa được biến tính
Nguồn gốc của gỗ biến tính
Gỗ biến tính nhiệt được sản xuất đầu tiên vào những năm 1930 bởi các nhà khoa học Đức là Stamm và Hansen. Đến năm 1940 nghiên cứu được thực hiện bởi nhà khoa học người Mỹ White. Năm 1950, gỗ biến tính tiếp tục được nghiên cứu bởi Bavendam, Runkel và Buro. Vào đầu những năm 90, VTT (Trung tâm nghiên cứu kỹ thuật của Phần Lan) tiếp tục cải tiến nghiên cứu về cách xử lý nhiệt và phát triển phương pháp Thermowood.
Phương pháp xử lý gỗ biến tính
Phương pháp xử lý gỗ biến tính là phương pháp sấy gia tăng nhiệt độ lên tới 185 - 215°C khiến độ ẩm của gỗ hạ từ từ về 0%. Trong quá trình xử lý, nhiệt độ sẽ duy trì làm tính chất vật lý cơ bản của gỗ bị biến đổi theo chiều hướng tốt hơn.
Các giai đoạn xử lý gỗ biến tính nhiệt gồm 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1 Sấy khô: Nhiệt độ sẽ được tăng lên nhanh chóng đến 100 độ C, sau đó tăng đều đặn lên 130 độ C. Sau giai đoạn này, gỗ được sấy khô, độ ẩm của gỗ bằng 0.
Giai đoạn 2 Xử lý nhiệt: Nhiệt độ được tăng lên 180 ° C (đối với Thermo S) hoặc đến 212 ° C (đối với Thermo D) bằng hơi nước. Sau khi đạt được mức yêu cầu, nhiệt độ sẽ được giữ như vậy từ 2 đến 3 giờ.
Giai đoạn 3 Làm mát và điều hòa: Bước sang giai đoạn cuối này, nhiệt độ sẽ được giảm xuống còn 80-90 ° C bằng cách phun nước. Quá trình này tiếp tục cho đến khi độ ẩm của gỗ đạt 4 đến 6%.
3 giai đoạn biến tính gỗ
Lợi ích khi biến tính gỗ
Xử lý gia nhiệt gỗ có những lợi ích chính là: Tăng cường tính chất gỗ và tăng mức độ thẩm mỹ cho gỗ
Sau quá trình gia nhiệt, gỗ tự nhiên sẽ cứng hơn, ít bị giãn nở cong vênh, nứt téc, có khả năng chịu ẩm tốt hơn và chống được nấm mốc, mối mọt.
Màu sắc của gỗ cũng trở nên sẫm hơn, trở nên sang trọng, đẳng cấp hơn.
Vì vậy, phương pháp gia nhiệt thường áp dụng đối với các loại gỗ mềm như gỗ thông, gỗ tần bì…giúp gỗ cứng và bền hơn.
Ưu điểm của gỗ biến tính?
Gỗ biến tính sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật hơn gỗ chưa qua xử lý biến tính
- Màu sắc ổn định ôn hòa:
Sau khi xử lí nhiệt, gỗ biến tính sẽ có màu đậm hơn và đồng nhất hơn. Thông thường, màu gỗ sẽ chuyển từ nâu nhạt đến nâu, gần giống như màu gỗ óc chó. Màu mới này của gỗ khá ổn định và không bị bạc màu do ảnh hưởng của nắng, gió. Gỗ biến tính có gam màu nâu tối sẽ đem lại cảm giác dịu mắt, tạo sự ấm cúng, sang trọng cho không gian lắp đặt.
- Chống nấm mốc, mối mọt:
Gỗ biến tính có khả năng chống vi sinh vật phá hoại rất cao do gỗ đã được xử lí với nhiệt độ cao, làm kết cấu sinh học và tố thành hóa học của gỗ thay đổi. Trong gỗ biến tính chỉ còn toàn gỗ không, không còn tạp chất, tế bào cellulose già hơn, cứng hơn, không còn là món ăn yêu thích của mối mọt. Bề mặt gỗ biến tình sau khi gia nhiệt có khả năng chống chịu ẩm rất tốt, hạn chế được sự thấm, ngấm của nước, độ ẩm vào từng thớ gỗ, khác hẳn với các loại gỗ thông thường. Khi bạn đổ nước trên bề mặt gỗ biến tính hầu như nước không ngấm vào mà đọng lại trên bề mặt gỗ, giúp gỗ không bị ẩm mốc khi trời nồm ẩm.
- Độ ổn định cao:
Tính hút nước, hút ẩm của gỗ biến tính được giảm xuống đáng kể, chỉ hấp thụ 0.82%, trong khi gỗ bình thường hấp thụ 8-12%. Dù có lắp đặt ngoài trời sau 3-4 năm thì độ hấp thụ nước của gỗ biến tính cũng chỉ ở mức 3-4%. Vì vậy, dù có lắp đặt ở ngoài trời hay trong nhà, thì gỗ biến tính ít có sự thay đổi về kích thước hơn so với các loại gỗ khác. Ví dụ: Gỗ Tần Bì là loại gỗ có hệ số thay đổi lớn nhưng gỗ Thermo Tần Bì lại là gỗ có độ ổn định cao. Sự hạn chế hấp thu nước, sự thay đổi tính chất vật lý của gỗ Tần Bì khiến cho gỗ tần bì biến tính không bị nở hay biến dạng nhiều.
- An toàn, thân thiện với môi trường:
Biến tính gỗ là công nghệ chỉ sử dụng tác nhân vật lí mà không sử dụng thêm bất cứ hợp chất hóa học nào, do đó gỗ biến tính nhiệt rất an toàn với môi trường và người sử dụng.
- Khả năng chịu nước cao:
Gỗ tự nhiên được xử lý nhiệt có khả năng chịu nước cao, có thể lắp đặt trong môi trường ẩm ướt, thường xuyên tiếp xúc với nước.
- Cách nhiệt, cách âm tốt:
Gỗ biến tính có khả năng cách nhiệt và cách âm cao hơn 25% so với gỗ thông thường.
Như vậy có thể thấy rằng, gỗ biến tính có rất nhiều ưu điểm nổi bật hơn gỗ bình thường ở khả năng chống ẩm, chịu nhiệt, chống phai màu, có độ bền cao và thân thiện với môi trường. Những loại gỗ cấp độ 2, 3, 4 như gỗ xoan đào, thông… khi được biến tính đã có chất lượng tương đương những loại gỗ cao cấp. Nhờ đó giảm thiểu lượng gỗ quý phải khai thác, góp phần bảo vệ rừng tự nhiên.
Những ưu điểm của gỗ biến tính
Những hạn chế của gỗ biến tính
Bên cạnh các đặc tính nổi bật từ gỗ biến tính vẫn có một số hạn chế như:
- Giảm độ uốn:
Do gỗ bị biến đổi tính chất, gỗ cứng hơn, nhưng độ ẩm thấp hơn nhiều dẫn tới gỗ biến tính khó uốn cong và giòn hơn
- Khả năng đóng đinh giảm sút:
Khi thi công, lắp đặt gỗ biến tính thường không thể đóng đinh mà phải khoan bắt vít, dán keo hoặc chạy rãnh âm dương.
- Giá thành cao:
Giá gỗ biến tính thường cao hơn so với gỗ không xử lý biến tính vì chúng sử dụng công nghệ hiện đại, kỹ thuật tiên tiến làm tăng cường khả năng gỗ.
Tuy nhiên, những hạn chế này không đáng kể và chúng ta có thể ứng dụng chúng cho những thiết kế thẳng như lát sàn, ốp tường để sử dụng hết công năng của chúng.
Ứng dụng của gỗ biến tính
Gỗ biến tính được ứng dụng nhiều trong trang trí nội thất và ngoại thất.
- Trang trí nội thất:
Gỗ biến tính giữ nhiệt tốt, không tích tụ độ ẩm và không tạo điều kiện cho sự phát triển của nấm mốc và nấm vì vậy chúng ta có thể sử dụng chúng làm sàn gỗ tự nhiên biến tính lát sàn trong nhà, ốp tường trong nhà phòng tắm và phòng xông hơi…
- Trang trí ngoại thất:
Khả năng chịu nước, chịu nhiệt, chống phai màu của gỗ biến tính tốt nên thích hợp để làm sàn gỗ ngoài trời, ốp tường, làm giàn hoa, hàng rào ngoài trời…
Gỗ biến tính chịu nước, chịu nhiệt cực tốt nên được dùng để ốp tường ngoài trời
Hay dùng gỗ biến tính để lát sàn hồ bơi
